Webinar Gentherapie

Let op: Het webinar over gentherapie is verplaatst naar dinsdagavond 28 januari 2025 om 20.00 uur.

Wij nodigen je van harte uit voor een informatief webinar over gentherapie op dinsdagavond 28 januari 2025 om 20 uur. Het webinar geeft informatie over wat je kunt verwachten van gentherapie, en wat de huidige ontwikkelingen voor gentherapie voor Duchenne zijn.

Het webinar duurt maximaal een uur en vindt online plaats. Prof. Annemieke Aartsma-Rus (LUMC) zal uitleg geven over de wetenschappelijke basis van gentherapie en de huidige stand van zaken. Daarnaast zal Dr. Saskia Houwen (Radboudumc) een toelichting geven op de praktijk, zoals wat gentherapie kan betekenen in een klinische setting. Na afloop is er ruimte om vragen te stellen.

Praktische informatie:
📅 Datum: Dinsdag 28 januari 2025
⏰ Tijd: 20.00 uur – 21.00 uur
💻 Locatie: Online (deelnamelink wordt na aanmelding toegestuurd)

Aanmelden
Meld je aan via deze aanmeldpagina. Deelname is gratis.

Oproep: Doe mee aan de internationale vragenlijststudie voor vrouwen betrokken bij Duchenne of Becker!

Ben jij moeder, zus, partner of op een andere manier betrokken bij iemand met Duchenne of Becker? Deel jouw ervaringen en help ons beter begrijpen hoe we vrouwen in deze rol kunnen ondersteunen.

Jouw stem telt! Vul de vragenlijst in en draag bij aan belangrijk internationaal onderzoek.

Meer informatie en aanmelden?

Bekijk de flyer hier of klik gelijk hier voor de vragenlijst.

Alvast bedankt voor je deelname!

FDA Keurt Elevidys® gentherapie goed voor DMD patiënten vanaf 4 jaar

Prof. Annemieke Aartsma-Rus, LUMC, heeft een verslag gemaakt voor onze Duchenne families over Elevidys®gentherapie die onlangs door de FDA is goedgekeurd voor DMD patiënten vanaf 4 jaar. Dit verslag is gebaseerd op de laatste informatie van het 30e PPMD congres in Orlando. 

Update micro-dystrofine AAV-gen therapie (delandystrogene moxeparvovec, Elevidys®)

Op 20 juni verleende de Food and Drug Administration (FDA, VS) volledige markttoelating voor de AAV-micro-dystrofine gentherapie van Sarepta (delandystrogene moxeparvovec, trade name Elevidys®) voor ambulante Duchenne patiënten van 4 en ouder. Verder verleende ze versnelde markttoelating voor Elevidys® voor niet-ambulante patiënten. Voor deze groep moeten nog extra klinische studies gedaan worden om aan te tonen dat Elevidys® behandeling in deze groep het ziektebeloop vertraagd.
Hieronder worden een aantal vragen die je hier mogelijk over hebt, beantwoord.

Wat betekent dit voor patiënten in Nederland?
Op dit moment is Elevidys® niet goedgekeurd in Europa en dus niet beschikbaar in Nederland. Buiten de VS wordt de klinische ontwikkeling van Elevidys® geleid door Roche. Zij hebben op 24 juni een aanvraag voor goedkeuring van Elevidys® ingediend bij de European Medicines Agency (EMA). De evaluatie zal zeker een half jaar duren. Daarna moet het middel per land op de markt gebracht worden, mits EMA het goedkeurt. Op korte termijn zal Elevidys® dus zeker niet in Nederland op de markt komen en of het überhaupt op de markt komt hangt af van de evaluatie van EMA.

Hoe werkt Elevidys®?
Duchenne patiënten missen het dystrofine eiwit. In spieren zorgt dit eiwit voor stabiliteit van spiervezels tijdens samentrekking van spieren. Zonder dystrofine lopen skelet en hartspieren continue schade op, wat uiteindelijk leidt tot verlies van spierweefsel en spierfunctie. Gentherapie beoogt de gencode van missende eiwitten toe te dienen aan (in het geval van Duchenne) spieren en het hart. Dit kan door middel van viral vectoren, virussen waaruit de ziekte veroorzakende genen zijn verwijderd. Voor spieren, kan alleen het adeno-geassocieerde virus (AAV) gencodes goed toedienen aan spiercellen. Dit is een klein virus, wat betekent dat het maar beperkt capaciteit heeft voor gencodes. De gen code van dystrofine is te groot voor AAV. Daarom wordt de gencode voor een micro-dystrofine toegediend. Micro-dystrofine is een kleinere versie van dystrofine dat de belangrijkste domeinen van normaal dystrofine heeft die zorgen voor de verbinding van het skelet van spiervezels en het laagje bindweefsel rondom spiervezels. Het verbindende stuk tussen deze domeinen is echter een stuk kleiner. (Vandaar ‘micro’ dystrofine). Micro-dystrofines zijn daarom slechts deels functioneel en zullen de spierschade en het proces van spierafbraak enigszins vertragen. Hoe functioneel de micro-dystrofines zijn in mensen is nog niet duidelijk. We weten dat korter dystrofines zoals die in Becker patiënten gemaakt worden deels functioneel zijn, waardoor Becker patiënten later symptomen krijgen en een trager ziektebeloop hebben. De micro-dystrofines zijn aanzienlijk kleiner en vooralsnog is er alleen functionele data uit diermodellen dat micro-dystrofine het ziektebeloop kan vertragen.

Op basis waarvan is Elevidys® goedgekeurd?
Elevidys® was oorspronkelijk goedgekeurd door de FDA op basis van spierbiopten waar werd aangetoond dat na AAV-behandeling, spieren micro-dystrofines tot expressie brachten. Dit was versnelde markttoelating en een klinische studie om te bevestigen dat behandeling daadwerkelijk tot een vertraagd ziektebeloop zou leiden moest worden afgerond. Dit is inmiddels gebeurd en een jaar na behandeling was de primaire uitkomst (North Star Ambulatory Assessment) niet significant verschillend tussen patiënten die de gentherapie of placebo kregen. Er waren wel significante verschillen in sommige secondaire uitkomstmaten, bv de stride velocity 95th percentile (de snelheid van de 5% snelste passen die patiënten namen gemeten met een activity monitor op de enkel).
Tevens waren er data die lieten zien dat in niet ambulante patiënten micro-dystrofine werd gemaakt in spieren na behandeling.
De FDA-commissie verantwoordelijk voor het analyseren van de resultaten concludeerde op basis van deze resultaten dat er niet voldoende data was om micro-dystrofine volledig goed te keuren. Echter, iemand hogerop in de FDA (Peter Marks) herriep dit oordeel en gaf Elevidys® volledige goedkeuring voor ambulante patiënten 4 jaar en ouder, en versnelde toename voor niet ambulante patiënten.

Wat zijn de bijwerkingen en risico’s?
Behandeling met Elevidys® kan onder andere leiden tot ernstige misselijkheid, tijdelijke leverschade en ontsteking van het hart (myocarditis). In een beperkt aantal patiënten kan het ook tot een auto-immuun reactie tegen micro-dystrofine leiden (zie onder).

Kan iedereen Elevidys® gebruiken?
Nee, Elevidys® kan niet gebruikt worden door patiënten die:

• Antilichamen hebben tegen de AAV die wordt gebruikt in Elevidys®. Dit geeft aan dat patiënten eerder in aanraking zijn geweest met een AAV-virus. Wanneer Elevidys® bij deze patiënten zou worden toegediend is de vrees dat er een hevige reactie van het immuunsysteem zal komen, wat gevaarlijk kan zijn vanwege de enorme hoeveelheid virusdeeltjes die er bij gentherapie gebruikt worden.
• Patiënten met een deletie aan het begin van het gen (waarbij exon 8 en/of 9 betrokken zijn). Deze patiënten kunnen een auto-immuun reactie tegen micro-dystrofine krijgen, waardoor er een ontsteking van de spieren en het hart ontstaat, wat uiteindelijk leidt tot spierafbraak en wat ook tot levensgevaarlijke bijwerkingen kan leiden.
• Patiënten die minder dan 4 jaar oud zijn
• Oudere patiënten die fragiel zijn en waarbij het risico op hartproblemen na Elevidys® behandeling te groot zijn

Hoe duur is Elevidys®?
Elevidys® kost 3.2 miljoen dollar per behandeling in de VS.

Zijn er klinische studies met Elevidys® of andere micro-dystrofine gentherapieën gaande in Nederland?
Elevidys® wordt niet getest in Nederland. Andere micro-dystrofine therapieën worden onderzocht door Pfizer, Regenxbio, Solid en Genethon.
Ook deze worden niet getest in klinische studies in Nederland.

Bekijk hier de videopresentatie van prof. Annemieke Aartsma-Rus tijdens ons Duchenne Congres op 3 juni jl. waarbij zij o.a. in gaat op gentherapie bij Duchenne.
Mochten er n.a.v. dit verslag nog vragen zijn, dan kun je ze hier stellen.

Definitief negatief advies voor Translarna als medicijn voor Duchenne

Update 28 juni: Nogmaals negatief advies in nieuwe procedure voor Translarna® als medicijn voor Duchenne

Het Europees geneesmiddelbureau (EMA) heeft nogmaals een negatief advies gegeven voor de vernieuwing van de voorwaardelijke goedkeuring van Translarna® (ataluren). Afgelopen jaar had de CHMP (Committee for Medicinal Product for Human Use van de EMA) een negatief advies gegeven voor de vernieuwing van de voorwaardelijke goedkeuring in september 2023. Het bedrijf PTC vroeg een herbeoordeling aan, maar wederom was het advies negatief, januari 2024.  Tijdens het ratificatieproces (bekrachtiging van dit oordeel) door de Europese Commissie werden vragen gesteld over de procedure, waarin de EMA nogmaals gevraagd werd het dossier van Translarna te beoordelen, en specifiek ook te kijken naar recente publicaties met real-world data (data die wordt verzameld buiten traditionele klinische trials). Daarnaast was er uitspraak van de Court of Justice rond een ander geneesmiddel wat maakte dat de EMA besloot de hele procedure opnieuw te doen.

Het bedrijf achter Translarna®, PTC, gaat waarschijnlijk een herbeoordeling van dit advies aanvragen. Tot die mogelijke herbeoordeling, en tot daarna de bevestiging vanuit de Europese Commissie bevestigd is, zal de huidige markttoelating geldig blijven. Dat betekent dat het middel tot het einde van 2024 beschikbaar blijft, ook als het negatieve advies tijdens de herbeoordeling nogmaals bevestigd wordt.

Update 22 mei:

Nadat de EMA geadviseerd heeft om de voorwaardelijke toelating van Translarna® definitief te stoppen, is het negatieve advies naar de Europese Commissie gestuurd voor een finale bevestiging. Inmiddels is er een update van de EMA publicatie over het verloop van dit proces: EMA confirms recommendation for non-renewal of authorisation of Duchenne muscular dystrophy medicine Translarna | European Medicines Agency (europa.eu)

In het kort komt het hierop neer: door een gerechtelijke uitspraak voor een ander product geldt dat er opnieuw gekeken moet worden naar het verloop van een aantal procedures bij het EMA waarbij experts geraadpleegd zijn tijdens het proces. Voor Translarna geldt dat, op verzoek van de Europese commissie, de CHMP een aantal processtappen waarbij experts betrokken waren opnieuw zal doen. Na het doorlopen van de procedurele stappen wordt opnieuw een advies voorgelegd aan de Europese Commissie. Tijdslijnen zijn op dit moment niet bekend, naar verwachting zal hierover volgende week meer duidelijk zijn.

Bericht 26-1-2024:

Het Europees geneesmiddelenbureau (EMA) heeft geadviseerd de voorwaardelijke goedkeuring van Translarna® (ataluren) definitief stop te zetten. Uit de herbeoordeling blijkt dat het middel onvoldoende positief effect heeft. 

Translarna® (ataluren) is een geneesmiddel dat ontwikkeld is voor een klein deel van de patiënten met Duchenne spierdystrofie, namelijk degenen die een nonsense mutatie hebben in het dystrofine gen (DMD gen). Zo’n nonsense mutatie wordt ook wel een stopmutatie genoemd. Deze mutatie zorgt ervoor dat het vertalen van het dystrofine-gen voortijdig stopt, zodat er geen functioneel dystrofine-eiwit gemaakt wordt.

Translarna® werd in 2014 door de EMA onder voorwaarden toegelaten in Europa. Die voorwaarden hielden in dat er meer klinische studies gedaan moesten worden om het effect van Translarna® op de spierfunctie te onderzoeken. Verder moest de goedkeuring jaarlijks worden verlengd. De commissie die binnen EMA gaat over gebruik van medicijnen bij mensen (CHMP) heeft op 15 september haar advies bekend gemaakt om de voorwaardelijke goedkeuring van Translarna® niet te verlengen, waarna het bedrijf PTC om een her-evaluatie van het middel heeft gevraagd. Een nieuwe beoordeling op basis van bestaande data, maar uitgevoerd door nieuwe rapporteurs, kwam tot dezelfde conclusie, namelijk dat een gunstig effect van het middel niet kon worden bevestigd.

De her-evaluatie is gebaseerd op data van drie klinische trials waarin Translarna® is vergeleken met placebo. In een dergelijke trial wordt geloot wie de behandeling krijgt en wie niet. Ook keek men naar de uitkomsten van een jarenlang lopende registratiestudie (STRIDE) waarin het ziekteverloop van jongens die Translarna® gebruiken vergeleken is met historische controles. Daarnaast is er geluisterd naar bijdrages van gezinnen, artsen en patiënt- en gezondheidszorgorganisaties.

In Nederland werd Translarna® sinds november 2021 voorwaardelijk vergoed voor jongens met Duchenne van twee jaar en ouder die kunnen lopen. Zij krijgen Translarna® via het Leids Universitair Medisch Centrum in Leiden of het Radboudumc in Nijmegen. Op dit moment krijgen in Nederland 13 patiënten Translarna® voorgeschreven.

Zodra het advies van de CHMP door de Europese Commissie bevestigd is, zal het middel niet meer beschikbaar zijn in de Europese Unie. Voor de patiënten die momenteel behandeld worden met Translarna®, betekent dit dat Translarna® niet meer beschikbaar zal zijn in Nederland. Wij adviseren dan ook dat zij zo snel mogelijk contact opnemen met hun arts, om te overleggen over volgende stappen.

Onze gedachten en steun gaan uit naar alle ouders en jongens/jongemannen met DMD die hebben deelgenomen aan de klinische onderzoeken met Translarna en/of al vele jaren Translarna gebruiken, evenals naar degenen die hoopten in de nabije toekomst met deze behandeling te beginnen.

Bekijk hier het nieuwsbericht van de EMA